1997 orta avrupa seli ne demek?

1997 Orta Avrupa seli veya 1997 Oder seli, Oder ve Morava nehir havzaları boyunca Temmuz 1997'de Polonya, Almanya ve Çek Cumhuriyeti'ni etkiledi ve yaklaşık 74 kişinin hayatını aldı.¹² Çek Cumhuriyeti ve Polonya'da 4,5 milyar $ maddi hasara sebep olduğu tahmin ediliyor (Çek Cumhuriyeti ve Polonya'da 3,8 milyar euro, Almanya'da 330 milyon euro maddi hasar). Sel, Çek Cumhuriyeti'nde başladı, daha sonra Polonya ve Almanya'ya yayıldı. Ona Polonya'da ülke tarihindeki en büyük felakete neden olan sellerden biri olduğu için Millennium Flood (Powódź tysiąclecia) adı verildi.³ Terim ayrıca Almanya'da da kullanıldı (Jahrtausendflut).⁴ Sel ayrıca Great Flood of 1997 olarak da adlandırılmaktadır.⁵

Nedenler

Güneybatı Polonya ve Kuzey Çek Cumhuriyeti, ilki 3–10 Temmuz ve ikincisi 17–22 Temmuz olmak üzere iki dönem yoğun yağış gördü.⁶ Yağış, Kuzey İtalya'dan Moravia ve Polonya'ya taşınan bir Cenova düşük basınç sisteminden kaynaklanmıştır. Olağandışı gelişme, Azor Adaları ve İskandinavya arasındaki daha yüksek hava basıncı alanı tarafından engellendiğinde meydana geldi. Düşük basınç merkezi uzun bir süre Polonya'nın güneyinde kaldı.⁷

Yağış çok yüksekti, ölçüldü ve birkaç gün içinde birkaç aylık ortalama yağışa karşılık geldi.⁸ Su seviyeleri daha önce kaydedilen ortalamaların 2–3 m üzerine yükseldi ve suyun mevcut ölçüm çubuklarının üzerinden akmasına neden olacak kadar yüksekti. Dünya tarihinin kaydedilen en ağır yağışlarından biriydi.⁹ Belirli bir yılda böyle bir sel olasılığının % 0,1 olduğu tahmin edildiğinden Milenyum Tufanı olarak adlandırıldı.¹⁰¹¹

Taşkınlar

Sel, 5 Temmuz'da Çek Cumhuriyeti'nde başladı ve 6 Temmuz'da Polonya'ya yayıldı. Bu erken seller çok hızlı ani sellerdi (su seviyeleri yarım günde dört metreye kadar yükseldi).¹² Polonya'da sular altında kalan ilk kasabalar Głuchołazy civarında bulunuyordu ve 7 Temmuz'da Polonya Başbakanı Włodzimierz Cimoszewicz tarafından ziyaret edildiler.¹³ Sel, Chałupki'den Racibórz'a hızla yayıldı. Kłodzko'da birkaç yüz yıl öncesine ait birkaç bina (kamienica) yıkıldı; sel 8 Temmuz'da Krapkowice'e ulaştı. Selin ikinci aşamasında, sel dalgası Oder nehrinden aşağı aktı ve bölgedeki birbirini takip eden kasabalar sular altında kaldı. Daha batıdaki Opole'yi 10 Temmuz'da, Wrocław ve Rybnik'i 12 Temmuz'da ve kısa süre sonra Głogów'u su bastı. Yükselen sular, Polonya-Almanya sınırına (Oder-Neisse hattı) ulaştıklarında yavaşladı ve hazırlıklar daha fazla zaman kazandı; bu nedenle zararlar çok daha düşüktü.

18 Temmuz'da Polonya Cumhurbaşkanı Aleksander Kwaśniewski bir günlük ulusal yas ilan etti.¹⁴

Su seviyeleri

Sel döneminde Oder nehrinde kaydedilen su seviyeleri:¹⁵

Yer	Oder'e olan uzaklık (km)	Maksimum su seviyesi [cm]	Tarih
Polonya Racibórz Miedonia	55,5	1045	9 Temmuz 1997
Polonya Ujście Nysy	180,5	768	10 Temmuz 1997
Polonya Rędzin	261,1	1030	13 Temmuz 1997
Polonya Brzeg Dolny	284,7	970	13 Temmuz 1997 -
Polonya Malczyce	304,8	792	14 Temmuz 1997 -
Polonya Ścinawa	331,9	732	15 Temmuz 1997
Polonya Głogów	392,9	712	16 Temmuz 1997
Polonya Nowa Sól	429,8	681	16 Temmuz 1997
Polonya Cigacice	471,3	682	19 Temmuz 1997
Polonya Połęcko	530,3	595	24 Temmuz 1997
Almanya Ratzdorf	542,5	691	24 Temmuz 1997
Almanya Eisenhüttenstadt	554,1	717	24 Temmuz 1997
Almanya Frankfurt / Oder	584,0	657-656	27 Temmuz 1997
Polonya Słubice	584,1	637	27 Temmuz 1997
Almanya Kietz	614,8	653	27 Temmuz 1997-
Almanya Kienitz	633,0	628	24 Temmuz 1997
Polonya Gozdowice	645,3	659	31 Temmuz 1997-
Almanya Hohensaaten-Finow	664,9	729	31 Temmuz 1997
Almanya Hohensaaten	667,2	805	31 Temmuz 1997
Polonya Bielinek	673,5	712	31 Temmuz 1997-
Almanya Stützkow	680,5	1009	29 Temmuz 1997
Almanya Schwedt Oderbrücke	690,6	886	2 Ağustos 1997
Almanya Schwedt	697,0	840	1 Ağustos 1997-
Polonya Widuchowa	701,8	760	2 Ağustos 1997-
Almanya Gartz (Oder)	8	698	1 Ağustos 1997-
Almanya Mescherin	14,1	672	3 Ağustos 1997
Polonya Gryfino	718,5	649	3 Ağustos 1997
Almanya Ückermünde	Oderhaff	536	6 Ağustos 1997

Ölümler ve zararlar

Sel 114 kişinin ölümüne neden oldu (Polonya'da 56,¹⁶ Çek Cumhuriyeti'nde 58¹⁷¹⁸) ve 4,5 milyar $ olarak tahmin edilen maddi zararlar¹⁹ (3,8 milyar eEuro  Çek Cumhuriyeti ve Polonya'da ve Almanya'da 330 milyon euro) meydana geldi.

Polonya'da 7.000 kişinin tüm mallarını kaybettiği tahmin edilmektedir. 9.000 özel işletme etkilendi ve 680.000 ev hasar gördü veya yıkıldı. Sel 843 okula (100'ü yıkıldı), 4.000 köprüye (45'i yıkıldı), 14.400 km yola ve 2.000 km demiryoluna zarar verdi. Polonya'da toplam 665.835 hektar etkilenmiştir (Polonya toplam topraklarının tahmini %2'si).²⁰²¹ Kayıplar 63 milyar Polonya zilotisi (veya 1997 yılı düzeyinde 2,3–3,5 milyar ABD doları) olarak tahmin edildi. Kłodzko kasabası yıllık bütçesinin 50 katına eşit zarar görmüştür.²²

Çek Cumhuriyeti'nde 50 ölüm vardı²³ (başka bir kaynak 60²⁴ olarak veriyor). 2151 daire ve 48 köprü yıkıldı.²⁵ 538 köy ve kasaba etkilendi. Maddi kayıplar 63 milyar Çek korunası olarak tahmin edildi. Troubky kasabası en ciddi şekilde etkilenmiştir.

Almanya'da ölüm gerçekleşmedi.²⁶

Tepkiler

Çek Cumhuriyeti ve Polonya'daki hükümet eleştirildi.²⁷ Sel, karar verme ve altyapı konusunda çeşitli yetersizlikler ortaya koysa da, felaketin eşi görülmemiş büyüklüğü bazıları tarafından eleştiriler için hafifletici bir faktör olarak görülüyordu.²⁸²⁹

Çok sayıda yardım kuruluşu sellerden etkilenenlere yardım sağladı.³⁰

Kaynakça

Dış bağlantılar

• The Flood of the Millennium in Wrocław, July 1997
• Flood in Poland. Poland needs help! (tarihi)

Orijinal kaynak: 1997 orta avrupa seli. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.

Footnotes

1. ↩

2. International Commission on the Protection of the Oder against Pollution (1999): 1997 flood. Oder catchment area, Wrocław () ↩

3. Roman Konieczny. Paweł Madej. Małgorzata Siudak. Local Flood Hazard Reduction Plans in Poland – Problems and Perspectives. In ↩

4. Martin Doring. The Politics of Nature: Constructing the German Reunification during the Great Odra Flood 1997 in ↩

5. K. Szamalek. The Great Flood of 1997 in Poland: The Truth and Myth. In ↩

6. Studien und Tagungsberichte, Schriftenreihe des Landesumweltamtes Brandenburg. Band 16 – Das Sommerhochwasser an der Oder 1997 – Fachbeiträge anläßlich der Brandenburger Ökologietage II. Potsdam. Marz 1997 ↩

7. Zbigniew W. Kundzewicz. Summer 1997 Flood in Poland in Perspective. In ↩

8. ↩
9. ↩

10. Przemysław Berg, Czy grozi nam powódź: Widmo Wielkiej Wody , Polityka, 21 lutego 2010 ↩

11. ↩
12. ↩
13. ↩

14. Zarządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 15 lipca 1997 r. w sprawie opuszczenia flagi państwowej Rzeczypospolitej Polskiej . M.P. 1997 nr 42 poz. 423 ↩

15. Studien und Tagungsberichte, Schriftenreihe des Landesumweltamtes Brandenburg. Band 16 – Das Sommerhochwasser an der Oder 1997 – Fachbeiträge anläßlich der Brandenburger Ökologietage II. Potsdam. Marz 1997 ↩

16. Zbigniew W. Kundzewicz. Summer 1997 Flood in Poland in Perspective. In ↩

17. Pavel Punchchar, Marek Mata, and Daniel Pokorny. Improvement of Flood Protection in Czech Republic in ↩

18. Jaromir Riha. Dams and floods in the Czech Republic. In ↩

19. ↩
20. ↩

21. Jerzy Grela, Henryk Słota, Jan Zieliński (editors). 1999. Dorzecze Wisły. Monografia Powodzi lipiec 1997. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej. ↩

22. ↩
23. ↩
24. ↩
25. ↩
26. ↩
27. ↩
28. ↩
29. ↩
30. ↩

Kategoriler